Gia Định: Lãnh thổ của một chính quyền.
YEUSUVIET - Năm 1777, chính quyền của họ Nguyễn kết thúc sau khi vị chúa cuối cùng bị đội quân Tây Sơn bắt giữ và giết chết ở Gia Định. Một thập niên sau đó, vào năm 1786, ở phía bắc, quân Tây Sơn cũng lật đổ chúa Trịnh. Không lâu sau, vị tướng Tây Sơn là Nguyễn Huệ lật đổ vương triều Lê (kéo dài từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVIII) - chỉ tồn tại trên danh nghĩa dưới sự nhiếp chính của dòng họ Trịnh từ thế kỷ XVI. Năm 1788, nhân lúc nội tình bất ổn ở Đại Việt, triều đình Mãn Thanh tiến hành xâm lược nhưng bị quân Tây Sơn đánh bại ở miền Bắc vào năm 1789. Với chiến thắng quân Thanh, nhà Tây Sơn đã cai trị không chỉ vùng lãnh thổ thuộc chúa Nguyễn trước đây mà cả miền Bắc của chính quyền Lê - Trịnh.
Bài liên quan
Tuy nhiên, cũng vào thời điểm này, một lực lượng vững mạnh đã hình thành tại Gia Định dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Phúc Ánh, một ông hoàng thuộc dòng họ Nguyễn, về sau trở thành vua Gia Long (1802-1820). Với sự trỗi dậy của lực lượng này, Việt Nam thêm một lần bị chia cắt: nhà Tây Sơn chiếm giữ miền Bắc và miền Trung còn Nguyễn Phúc Ánh kiểm soát vùng Gia Định. Sự phân chia lãnh thổ đánh dấu sự xuất hiện của Gia Định như một đơn vị độc lập về chính trị.
Năm 1788, sau hàng loạt thất bại trong nỗ lực chiếm đóng và củng cố vùng Nam bộ, cuối cùng, Nguyễn Phúc Ánh cũng thiết lập được căn cứ địa ở xung quanh Sài Gòn. Từ năm này trở đi, Gia Định được xem là một đơn vị đề kháng lại sự sáp nhập vào lãnh thổ của nhà Tây Sơn. Cũng từ đó, những cái tên như "người Gia Định", "quân Gia Định", "đất Gia Định".... bắt đầu xuất hiện trong lịch sử Việt Nam. Từ một đạo quân lưu động, lực lượng của Nguyễn Phúc Ánh đã chuyển thành một chính quyền có căn cứ vững chắc ở Sài Gòn. Một trong những hoạt động chính trị tiêu biểu của chính quyền này là việc huy động các quan chức dân sự. Những học trò tiêu biểu của nho sĩ lừng danh đất Gia Định là Võ Trường Toản đã tham gia tích cực vào lực lượng của Nguyễn Phúc Ánh và góp phần vào sự hình thành một chính quyền mới.
Năm 1788, chúa Nguyễn lập ra Công Đồng Thứ - một hội đồng quan chức cao cấp bao gồm cả văn quan và võ quan. Một hệ thống tổ chức lục bộ cũng được chính quyền lập ra. Các quan lại địa phương được bổ nhiệm từ năm 1785 và chính quyền bố nhiệm người đứng đầu của mỗi xã vào năm sau. Dưới sự điều hành của các quan chức dân sự, một hệ thống thuế khóa được tổ chức để đảm bảo một nguồn thu ổn định. Từ năm 1788, có quy định một nửa số đinh của Gia Định phải được huy động cho quân đội. Năm 1790, các đồn điền được lập nhằm tập trung và huấn luyện không chỉ người Việt mà cả người Hoa và người Khmer. Năm 1789, thành Gia Định được xây dựng như một cung điện theo hình bát quái. "Hoàng cung được đặt ở trung tâm của tòa thành" và khu vực bao quanh thành được gọi là "Kinh Gia Định".
[ADS] THẾ GIỚI DEALÁo Croptop tập gym yoga aerobic cao cấp, ôm body mặc chơi thể thao, đi chơi
Vali Kéo Vải Du Lịch SAKOS ELITE 5 - Size S (20inch)/ Xách Tay (Cabin) - Khóa TSA - Chống Thấm, Trượt Nước
Laptop Dell Vostro 15 3510 7T2YC2 (Core i5-1135G7/ 8GB DDR4/ 512GB SSD/ 15.6 FHD/ Win11 + Office) - Hàng Chính Hãng
Thiết bị đeo Thông Minh Samsung Galaxy Fit 3 (SM-R390) - Hàng Chính Hãng
Đồ bơi Nữ BIKINI PASSPORT kiểu Quần short, áo tay dài Logo - màu Floral - BS346_FLO
Gương dán tường, gương tròn, kháng nước siêu xinh, treo nhà tắm, toilet, TẶNG KÈM TUÝP KEO, giá rẻ, bao bể vỡ
Set Ngắn Thể Thao Nữ Thun Polly 2 Lớp Adi Cực Sành Điệu
Áo Khoác Jean Nam Classic ICON DENIM All Black Chất liệu Jean Dày Dặn Thời Trang Có Túi Trong AKID0067
Máy Đun Nước Pha Sữa Chính Hãng Delias Giữ Nhiệt Khử Clo Siêu Tốc Đa Năng Hâm Sữa Tiệt Trùng Bình Sữa Rã Đông Hầm Đồ Ăn
Trên thực tế, trong thời gian này, ranh giới lãnh thổ của Nguyễn Phúc Ánh không bị giới hạn tại Biên Hòa và khu vực tây nam. Lãnh thố đó bao gồm Bình Thuận, Khánh Hòa và Phú Yên về phía bắc, song vì lý do này hay lý do khác, những vùng đất này không kết nối chặt chẽ với chính quyền trung ương. Vào thời đó, Bình Thuận là vùng đất sinh sống chủ yếu của người thiểu số thuộc sắc tộc Chăm, hai vùng còn lại chỉ có giá trị đối với các hoạt động quân sự. Quân lính ở Gia Định khó có cơ hội tiếp xúc với những người sống ở các vùng đất bên ngoài Biên Hòa, bởi vì nhiều cuộc hành quân của họ không diễn ra trên đất liền, mà ở trên biển. Vì thế, vùng lãnh thổ chỉnh của Nguyễn Phúc Ánh chỉ được giới hạn ở vùng đất Nam bộ. Mặc dầu quân Gia Định thỉnh thoảng cũng có tiến đánh các khu vực Khánh Hòa và Phú Yên, song căn cứ quân sự thường trực của Nguyễn Phúc Ánh vẫn tập trung trong khu vực từ Biên Hòa đến các địa phương ở phía tây.
Nguyễn Phúc Ánh có lý do chính đáng để giới hạn cương giới của mình vào vùng đất Gia Định: ông hy vọng sẽ kiểm soát được lúa gạo của vùng này. Trước khi Nguyễn Phúc Ánh có cơ hội đánh trận quyết định vào đội quân Tây Sơn, ông chưa bao giờ mở rộng lãnh thổ vượt ra ngoài phạm vi Gia Định. Mặc dù Gia Định là vùng đất màu mỡ nhưng không phải lúc nào thóc gạo xứ này cũng đủ để cung cấp cho cư dân mạn đông bắc Biên Hòa. Năm 1792, khi có ý kiến đề xuất về việc chiếm Bình Thuận, Nguyễn Phúc Ánh lập tức bác bỏ vì không đủ lương thực. Theo ông, "hoạt động quân sự nên dựa vào nguồn lương thực dự trữ đặt bên phía quân địch. Hiện nay, từ Bình Thuận về phía bắc là khu vực hằng năm chịu nạn đói, đánh chiếm vùng đó liệu có ích lợi gì?"
Gia Định có thể liên hệ trực tiếp với Chân Lạp và Xiêm - những nước có quan hệ ngoại giao bền vững và có thể tiếp tục hỗ trợ hiệu quả. Bên cạnh đó, tuyến đường biến quanh Gia Định mở ra lối đi tới những vùng xung quanh eo biển Malacca - nơi trao đổi, buôn bán nhiều vũ khí của phương Tây. Từ năm 1788, Nguyễn Phúc Ánh bắt đầu gửi các phái bộ tới khu vực này.
Người Gia Định cũng được quân Tây Sơn gọi là người Nam bộ. Vùng Nam bộ cũng được biết đến dưới tên gọi Đồng Nai. Một tài liệu miêu tả địa lý vào thế kỷ XIX đã giải thích nguồn gốc của cái tên Đồng Nai: "Khi người Việt tới vùng này, nơi đây chỉ có hàng đàn nai sinh sống. Do đó, vùng đất này được gọi tên là Đồng Nai hoặc cánh đồng của nai." Trước khi địa danh Gia Định trở nên thông dụng, dường như cái tên "Đồng Nai” thường được dùng cả ở Việt Nam lẫn nước ngoài để chỉ toàn bộ khu vực phía nam. Quân ở Gia Định cũng thường được quân Tây Sơn gọi là quân Đồng Nai.
Dù được gọi dưới tên "Đồng Nai" hoặc "Gia Định", từ cuối thế kỷ XVIII trở đi, vùng Nam bộ từ Biên Hòa tới Hà Tiên bắt đầu được công nhận như một chính thể riêng.
The nguồn Vùng đất Nam Bộ dưới triều Minh Mạng (1820-1841)
[QC] THẾ GIỚI DEAL
YÊU SỬ VIỆT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét