YEUSUVIET.COM - Năm 1802, Gia Long hoàng đế lên ngôi vua, thống nhất đất nước, đặt tên nước là Việt Nam, nước ta kết thúc thời kỳ nội chiến suốt - phân chia đất nước từ năm 1527. Vương triều Nguyễn gắn liền với nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước, một trong số đó là việc xuất hiện bộ "bách khoa toàn thư đầu tiên" trong lịch sử Việt Nam - Lịch triều hiến chương loại chí, do Mai Phong Phan Huy Chú biên soạn.
Bài liên quan
Phan Huy Chú có quê gốc là người Hà Tĩnh, nguyên ông nội của ông là cụ Phan Huy Cận sau khi từ quan đã về vùng đất nay là huyện Quốc Oai, Hà Nội sinh sống, đồng thời khai sinh ra chi họ Phan Huy tại vùng đất này. Phan Huy Chú sinh năm 1782, mất năm 1840 với cả cuộc đời gần như gắn chặt với sự nghiệp chốn quan trường. Chỉ đến khi tuổi gần 60, chán chường chốn quan trường, ông đã xin cáo bệnh từ quan rồi về mất ở vùng Ba Vì, Hà Nội ngày nay.
Ông làm quan chỉ trải đời hoàng đế Minh Mạng. Cũng chính vị hoàng đế này sau khi nghe biết tiếng Phan Huy Chú là người tài năng, học rộng hiểu nhiều đã cho mời ông ra kinh đô Phú Xuân làm quan. Năm 1821, Phan Huy Chú dâng lên Minh Mạng bộ sách "Lịch triều hiến chương loại chí", vua xem qua thấy rất hay, rất cần thiết cho văn hóa nước nhà nên khen thưởng cho ông và sai người khắc bản gỗ, in thành nhiều bản để phổ biến.
Lịch triều hiến chương loại chí sở dĩ được gọi là bộ "bách khoa toàn thư" đầu tiên của nước ta vì trong bộ sách gồm 49 bản, đã được chia thành 10 phần khác nhau bao gồm: địa dư chí, nhân vật chí, quan chức chí, lễ nghi chí, khoa mục chí, quốc dụng chí (thuế, hộ khẩu, tiền tệ), hình luật chí, binh chế chí, văn tịch chí (sách vở do người Việt sáng tác) và bang giao chí. Bằng việc biên soạn và sắp xếp này, Phan Huy Chú đã chứng tỏ được khả năng và tư duy xem xét các sự vật, sự kiện đã diễn ra trong lịch sử từ thời Hậu Lê trở về trước và đưa chúng thành những nhóm chủ để tương tự nhau, có mối quan hệ gắn bó với nhau và tổng hòa xây dựng nên một xã hội Việt Nam duy nhất qua từng thời kỳ.
Bộ sách được Phan Huy Chú bắt đầu khởi soạn năm 1809 dưới thời hoàng đế Gia Long nhân khi ông đang còn nhàn rỗi. Đến năm 1819 thì bộ sách hoàn thành với một sự đồ sộ không những về hình thức mà còn cả về nội dung. Trong phần dẫn tựa do ông viết về bộ sách, ông đã nói rằng trước đến nay thứ nhất việc dựng nước từ thời Văn Lang đến lúc ông đã vững vàng mà một vùng không lệ thuộc Trung Quốc, sau đến đời Lý, Trần điển lệ, điển tích đều mất cả, rồi đến thời Tây Sơn nội chiến nổi lên thì sách vở như tản mát hết. Do vậy, ông mới có chí viết lại điển lễ từ ngày lập nước đến nay và chia theo 10 phần như trong sách.
Nước có trước thì gồm có đất đai, trời biển, sông ngòi là quan trọng nhất nên ông chọn Dư địa chí làm phần đầu tiên. Sau có đất nước thì có người tài các đời giữ nước nên tiếp theo là Nhân vật chí. Có nước rồi, có người rồi thì có chính trị, chính trị giữ nước yên thì phải có phẩm trật, nên ông đưa Quan chức chí về phần thứ ba... Bằng cách phân tích mọi vấn đề như thế, Phan Huy Chú sắp xếp 10 phần của bộ sách theo một thứ tự liên kết với nhau từ gốc đến khi hình thành một quốc gia thống nhất, độc lập và tự chủ như hiện tại.
Hơn 2500 năm trước công nguyên, các Vua Hùng dựng nước Văn Lang, chính thức bắt đầu thời đại của người Việt dựng nước và giữ nước. Trải qua hơn 1.000 năm Bắc thuộc, dân tộc ta trên con đường phát triển của nhân loại đã bị người Hán kìm hãm khủng khiếp đến hơn 1.000 năm. Nhưng vì sức sống của dân tộc chúng ta mạnh mẽ, tinh thần dân tộc của chúng ta quật cường nên mới giành lại được nước rồi khôi phục, xây dựng lại và phát triển nối tiếp nền văn hiến, nền văn hóa dân tộc đến ngày hôm nay. Sự ra đời của "Lịch triều hiến chương loại chí" như một yêu cầu và khúc quanh lịch sử tất yếu để ghi chép lại tỉ mỉ về một quốc gia độc lập có chủ quyền cùng các nước xung quanh. Nhưng công lao của nhà bác học Phan Huy Chú là vô cùng tô lớn khi đã đóng góp sức mình cho dân tộc, cho con cháu đời sau còn biết và nhớ đến những công việc mà tiền nhân đã làm.
Không chỉ thế, những bộ sách như Lịch triều hiến chương loại chí còn là dấu ấn rõ ràng cho nền độc lập, tự chủ của đất nước chúng ta, dân tộc chúng ta!
Để mua sách "Lịch triều hiến chương loại chí" của Phan Huy Chú bạn click vào đây hoặc chọn mua sách "Lịch triều hiến chương loại chí" Phan Huy Chú.
Để mua sách "Lịch triều hiến chương loại chí" của Phan Huy Chú bạn click vào đây hoặc chọn mua sách "Lịch triều hiến chương loại chí" Phan Huy Chú.
YÊU SỬ VIỆT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét