Phạm Ngũ Lão - Từ hàn vi trở thành danh tướng trấn quốc.
YEUSUVIET - Trong tác phẩm Hưng Đạo Vương của học giả Phan Kế Bính, hình tượng Phạm Ngũ Lão có lẽ phần nào được khắc họa rõ nét xứng đáng với tầm vóc và vị trí của ông trong lịch sử Nhà Trần nói riêng, lịch sử Việt Nam nói chung. Từ chàng trai trẻ yên mình ngồi đan sọt bên vệ đường, đến thượng tướng quân bình Nam dẹp Bắc dưới trướng Đức Thánh Trần, là cả một hành trình chàng trai tài hoa đó cống hiến đời mình cho sự yên bình của bờ cõi Đại Việt. Năm 1258, vó ngựa Mông Cổ giày xéo giang sơn nhưng rồi cũng thảm bại, khi đó chú bé Ngũ Lão vừa 3 tuổi. Rồi gần 30 năm sau, một lần nữa cuồng vọng Mông - Nguyên trở lại, chính cậu bé ấy góp sức mình hai lần dẹp tan vó ngựa Tác-ta.
Bài liên quan
Buổi đầu lập chí
Phạm Ngũ Lão sinh năm 1255, là người làng Phù Ủng, huyện Đường Hào, Hải Dương (nay là làng Phù Ủng xã Phù Ủng huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên), Việt Nam. Theo sách Tông phả kỷ yếu tân biên của Phạm Côn Sơn dẫn gia phả họ Phạm, ông là cháu 8 đời của tướng Phạm Hạp thời nhà Đinh. Ngay từ thuở nhỏ, cậu bé Ngũ Lão đã tỏ ra khác thường, tính tình khẳng khái. Khi ở làng có người đỗ Tiến sĩ (Bùi Công Tiến) tổ chức ăn mừng, cả làng kéo đến, riêng Ngũ Lão thì không. Người mẹ hỏi con tại sao không đến, Ngũ Lão thưa với mẹ:
Chí làm trai phải lập công danh rạng rỡ non sông mà con chưa lập được bằng người, đi mừng người ta nhục lắm.
Cũng thời gian ấy, Hưng Đạo Vương có việc quân qua vùng đất Phù Ủng. Phạm Ngũ Lão đang ngồi đan sọt ngoài đường mải nghĩ về cuốn sách Binh thư nên không biết quan quân trảy đến. Một người lính dẹp đường quát mãi, chàng trai đan sọt vẫn cứ ngồi yên. Người lính bèn dùng giáo xuyên vào đùi kẻ cản đường, vậy mà người đan sọt cứ như không. Tướng công thấy vậy bèn ra nói chuyện với chàng trai. Qua đối đáp trôi chảy của chàng trai nông dân, Tướng công thầm hiểu đây sẽ là một vị lương tướng của triều đình. Ông sai lính lấy thuốc trị vết thương rồi cho mời về triều.
Sau khi về kinh đô, Hưng Đạo Vương tiến cử Phạm Ngũ Lão lên Triều đình với chức cai quản quân Cấm vệ. Vệ sĩ biết ông là nông dân thì không phục bèn xin tâu được cùng ông thử sức. Phạm Ngũ Lão bằng lòng, nhưng trước khi vào đấu sức, ông xin về quê 3 tháng. Về quê, ngày nào Phạm Ngũ Lão cũng ra cái gò lớn ngoài đồng, đứng cách một tầm mà nhảy lên, nhảy mãi cho đến khi cái gò bị sạt mất một nửa. Hết hạn, ông trở về cấm thành, cùng các vệ sĩ so tài. Thấy ông tiến thoái như bay, tay đấm, chân đá thoăn thoắt, xem ra sức có thể địch nổi cả vài chục người. Từ đó, quân vệ sĩ bái phục ông.
Chính tài năng và phẩm cách của Phạm Ngũ Lão đã khiến một đại vương Nhà Trần - Trần Quốc Tuấn, quyết định tìm cách gả con gái của mình cho anh, bất chấp những quy tắc của Nhà Trần từ khi lập quốc đã có đến hơn 30 năm. Rồi cũng chính bằng tài năng và phẩm chất của mình, Phạm Ngũ Lão đã khiến cho anh em binh sĩ dưới quyền bái phục, dốc lòng phụng sự dưới trướng để tập trung cao nhất một ngọn cờ Đông A, chuẩn bị đón đầu cuộc xâm lăng hung hãn và tàn bạo nhất trong lịch sử dân tộc. Nhưng vinh quang vĩ đại sẽ chỉ dành cho những người xứng đáng, và Phạm Ngũ Lão là người xứng đáng như thế.
[QC] THẾ GIỚI DEAL. COM
Bình định vó ngựa Nguyên - Mông
Năm 1264, Hốt Tất Liệt giành chiến thắng trong cuộc tranh đoạt nội bộ với A Lý Bất Ca, chính thức thành lập Đại Nguyên. Đại hãn Hốt Tất Liệt lên kế hoạch bình định các vùng xung quanh, mở rộng lãnh thổ Đại Nguyên sang tứ phương, muốn đi đến thống nhất các vùng đất mênh mông, bạt ngàn nào mà vó ngựa Mông Cổ có thể đi đến được. Năm 1279, triều Nguyên công diệt xong Tống (960-1279) tại miền Nam Trung Quốc ngày nay, thống trị toàn bộ khu vực Trung Quốc, kết thúc cục diện phân chia hơn 400 năm từ thời Đường mạt. Đến đây, mối hận thất bại của 30 năm trước trước quân đội Đại Việt bắt đầu được lên kế hoạch phục thù.
Năm 1285, vó ngựa Mông - Nguyên tràn vào Đại Việt và chính trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai này, Phạm Ngũ Lão cùng với Trần Quang Khải tiến đánh Chương Dương, Hàm Tử, đập tan đội binh thuyền khổng lồ của giặc và diệt quân Nguyên chiếm đóng Thăng Long. Sau đó, Phạm Ngũ Lão được lệnh mang 3 vạn quân phục kích đánh địch ở Vạn Kiếp, chặn đường địch rút chạy lên biên giới phía bắc và diệt được hai phó tướng địch là Lý Quán và Lý Hằng.
Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ ba (12 - 1287), Phạm Ngũ Lão cùng các tướng bày trận phục kích đường rút lui của giặc trên sông Bạch Đằng, trong trận này quân nhà Trần bắt sống các tướng nhà Nguyên là Phàn Tiếp, Áo Lỗ Xích, Ô Mã Nhi. Phạm Ngũ Lão tiếp tục truy kích cánh quân của Thoát Hoan trên đường bộ.
Tháng 4 âm lịch năm 1289, Trần Nhân Tông xét công lao các tướng sĩ trong trận thắng quân Nguyên. Các tướng Trần Quốc Tuấn được phong tước "đại vương", Hưng Vũ vương Trần Quốc Nghiễn phong Khai quốc công, Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng phong Tiết độ sứ; Đỗ Khắc Chung được ban họ Trần của vua; Nguyễn Khoái được phong Liệt hầu và 1 hương (xã) làm thái ấp (sau được mang tên ông, gọi là Khoái Lộ); Phạm Ngũ Lão được phong Dực Thánh quân. Tù trưởng Lạng Giang Lương Uất có quân công nên được phong làm Trại chủ Quy Hóa. Tù trưởng Hà Tất Năng có công chỉ huy người thiểu số đánh giặc, được phong tước Quan phục hầu. Các tù trưởng người Mường, Tày, Thái, Dao đều được phong chức phục hầu.
[QC] THẾ GIỚI DEAL. COM
Thượng tướng mang chí Vũ Hầu
Cuộc đời và sự nghiệp của Phạm Ngũ Lão đã trở thành huyền thoại lớn trong lịch sử dân tộc, minh chứng cho tư tưởng và nghệ thuật quân sự nhân dân thời Trần. Tài năng xuất chúng đã khiến ông, dù không phải vương hầu, nhưng đều được các triều vua Trần nể trọng.
Dưới triều Trần Nhân Tông, ông cai quản đội quân Hữu vệ thánh dực. Đến triều Anh Tông, năm Hưng Long thứ 2 (1294), ông theo Thượng Hoàng đi đánh Ai Lao ở sông Đào Long được phong Kim phù. Năm Hưng Long thứ 6 (1298), ông làm Kim Nghiêm đại tướng quân ở hữu vệ, năm thứ 7 (1299) được phong làm Thân Vệ tướng quân, kiêm cai quản quân Thiên Thuộc ở Long Hưng. Năm thứ 9 (1301) lại đại phá quân Ai Lao ở Mường Mai, thăng Thân Vệ Đại tướng quân, được ban Quy phù. Thời Minh Tông, năm Đại Khánh thứ 5 (1318), quân Chiêm Thành đến xâm lược, ông chỉ huy quân đánh tan giặc, được phong Quan Nội hầu và được ban Phi ngư phù. Năm Đại Khánh thứ 7 (1320) ông mất, thọ 66 tuổi. Vua bãi triều năm ngày để tỏ lòng nhớ tiếc ông.
Phạm Ngũ Lão là một tướng giỏi, trị quân có kỷ luật, đối đãi với quân lính như cha con, cùng quân lính đồng cam cộng khổ, người đương thời gọi là "Phụ tử chi binh". Cả cuộc đời cầm quân theo Trần Hưng Đạo đánh giặc, khi lên trấn ở vùng rừng núi biên giới, lúc cùng đại quân vượt biển vào Nam, rong ruổi tung hoành, ngọn cờ hiệu của ông đi tới đâu giặc đều kinh sợ. Sự nghiệp của ông rực rỡ, nổi tiếng đời Trần. Trong Tang thương ngẫu lục, Phạm Đình Hổ đã viết về Phạm Ngũ Lão như sau: "Ông làm đến Điện suý thượng tướng quân, khi mất được phong làm phúc thần - Miếu thờ dựng ngay ở chỗ nền nhà cũ. Ông có thơ rằng:
Hoành sóc giang sơn cáp kỷ thu
Tam quân tỳ hổ khí thôn Ngưu
Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu
Dịch thơ:
Múa giáo non sông trải mấy thu
Ba quân hùng dũng nuốt sao Ngưu
Công danh nam tử chưa xong trả
Luống thẹn khi nghe chuyện Vũ Hầu
Bài học lớn về quân sự ông để lại mà "Đại việt sử ký toàn thư" ca ngợi vẫn còn nguyên giá trị:
Ông chỉ huy quân rất có kỷ luật, đối đãi với tướng tá như người nhà, đồng cam cộng khổ với binh sĩ, thương yêu nhau như con một nhà nên đánh đâu được đấy; coi tiền của như không. Thật là bậc danh tướng!
Khi lựa chọn các "Tướng có danh tiếng và tài giỏi" của đời Trần, sử gia Phan Huy Chú chỉ chọn ra 4 vị tướng tài, trong đó, xếp Phạm Ngũ Lão tề danh cùng Trần Quốc Tuấn, Trần Nhật Duật và Trần Khánh Dư. Sử sách còn ghi:
Phạm Ngũ Lão lập nhiều công to, trước sau giữ trọn danh dự, tiếng tăm rõ rệt. Tóm lại đều không hổ là bậc nguyên thần.
YÊU SỬ VIỆT
[QC] THẾ GIỚI DEAL. COM
![Việt Nam sử lược [PDF] - Trần Trọng Kim](https://2.bp.blogspot.com/-iCU-Tgq2wu4/Wn7J9DUu99I/AAAAAAAABXY/LxvHyGcUd_YQ_31rheAQXJv5ETohofxrQCLcBGAs/s72-c/viet-nam-su-luoc-tran-trong-kim.png)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét